علت بروز آکنه و جوش صورت + علائم، روش های درمانی و سبک زندگی مناسب
آکنه و جوش صورت، یک مشکل پوستی شایع است که معمولاً بهصورت عفونتهای باکتریایی در پوست گلوگاهها (پوستهای روزانه چرب و مرطوب) ناشی میشود. در این حالت، غدد چربی پوست بستر مناسبی برای رشد باکتریها فراهم میکنند و باعث ایجاد التهاب و ظهور جوشهای کوچک قرمز، سفید یا سرخ میشوند. در این مقاله از مجله سلامت دیامگ به بررسی عوامل ایجاد آکنه و روشهای درمانی مناسب آن اشاره میکنیم.
فعالیت هورمونی، تغذیه نامناسب، تماس با مواد شیمیایی آلوده، استفاده نامناسب از محصولات پوستی و کمبود بهداشت میتوانند عوامل مؤثر در بروز آکنه باشند. آکنه میتواند از جوانی تا سن بالغی به مدت مختلفی در سطح پوست ظاهر شود و علاوه بر تحمل جسمی، تأثیرات ناخوشایندی روی روحیه و اعتماد به نفس فرد دارد. درمان آکنه معمولاً شامل استفاده از محصولات پوستی خاص، تغییرات در روش شستشو و مراقبت از پوست، روشهای خانگی مؤثر و در صورت لزوم بهرهگیری از درمانهای دارویی پوستی است.
علت آکنه و جوش صورت چیست؟
آکنه یا جوش صورت یک بیماری پوستی است که به واسطه عوامل چندگانه بروز میکند. فرایند تشکیل آکنه در پوست عمدتاً به عوامل زیر بستگی دارد:
- هورمونها: هورمونها، به خصوص آندروژنها (هورمونهای جنسی مردانه)، نقش مهمی در ایجاد آکنه دارند. در دوران نوجوانی، تغییرات هورمونی منجر به افزایش ترشح آندروژن در بدن میشود، که این ترشح زیاد موجب افزایش تولید چربی توسط غدد چربی پوست میشود. این افزایش چربی باعث انسداد منافذ پوست و تشکیل جوش میشود.
- افزایش تولید چربی: در آکنه، غدد چربی پوست فعالتر میشوند و چربی به طور بیش از حد تولید میکنند. این چربی بهصورت اضافی به پوست افزوده میشود و همراه با سوزشها و میکروبها، به تشکیل سوگندهای چربی میانجامد. این سوگندها باعث انسداد منافذ چربی پوست میشوند و تشکیل آکنه را در پوست فراهم میکنند.
- عوامل التهابی: وجود باکتریها در پوست، بهطور معمول استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و پروپیونی بکتریوم آکنه، عواملی مهم در تشدید آکنه هستند. این باکتریها با تغذیه بر روی چربی پوست و تشکیل محصولات ضایعهنوی، عملکرد غدد چربی را تحریک میکنند و التهاب را در پوست ایجاد میکنند. این التهابها مسبب قرمزی، تورم و تشکیل جوش میشوند.
- عوامل ژنتیکی: عوامل ژنتیکی نقش مهمی در حساسیت پوست به آکنه دارند. اگر والدین یک فرد آکنه داشته باشند، احتمال بروز آکنه در فرزندان آنها بیشتر است.
علاوه بر این، عوامل دیگری نیز میتوانند بر ایجاد آکنه تأثیر بگذارند، شامل تغذیه نامناسب، استفاده ناسازگار از محصولات آرایشی و بهداشتی، استرس، تماس با مواد آلوده و آلرژیها.
انواع آکنه و جوش صورت را می شناسید!
- آکنه سفید (Comedones):
خصوصیات: این نوع آکنه به صورت لکههای سفید یا زرد رنگ بازوی یا بسته شده ظاهر میشود. این لکهها از تراکم چربی و سلولهای پوست در منافذ پوست ناشی میشوند.
- آکنه قرمز (Inflammatory Acne):
در این نوع آکنه، آکنهها که ممکن است به صورت جوشهای قرمز و دردناک باشند، التهاب دارند. آکنه قرمز عمدتاً نتیجه ترکیب عفونت باکتریها و پاسخ التهابی پوست به آن است. این نوع آکنه ممکن است با تورم، قرمزی، درد و حساسیت به همراه باشد.
- آکنه قلبی (Nodular Acne):
آکنه قلبی به صورت آکنههای بزرگ، عمیق و دردناک ظاهر میشود که در عمق پوست تشکیل میشود. این آکنهها میتوانند به صورت تودههای قلبی یا سیستهای پر از چربی باشند که بسیار دردناک هستند و زمان طولانیتری برای بهبود نیاز دارند.
- آکنه پوستهای (Pustular Acne):
در این نوع آکنه، جوشهایی با سر سفید یا زرد (پوسته) شکل میشوند که دارای التهاب هستند. آکنه پوستهای میتواند با قرمزی و دردی همراه باشد و معمولاً واکنشی به عفونت باکتریها است.
- آکنه سیستیک (Cystic Acne):
آکنه سیستیک یک نوع شدیدتر و عمیقتر از آکنه قلبی است. آکنههای سیستیک حاوی التهابات عمیقتر و پوستههای پر از چربی هستند که ممکن است منجر به تشکیل آسیبهای جدید در پوست شود. این نوع آکنه غالباً به ندرت رخ میدهد و نیاز به درمان حرفهای دارد.
انواع آکنه یا جوش صورت از لحاظ عفونی و غیر عفونی
با توجه به علت و مکان تشکیلشان، میتوان آکنهها را به دو دسته عفونی و غیرعفونی تقسیم بندی کرد. در ادامه، انواع آکنهها را براساس این تقسیم بندی بیان میکنیم:
- آکنه عفونی:
آکنه عفونی باعث تشکیل آکنههای تورم، قرمز و دردناک میشود که ممکن است دارای مواد ترشحی است.
این نوع آکنه معمولاً به واسطه ترکیب عفونت باکتریها و التهاب پوستی شکل میگیرد.
نمونههایی از آکنههای عفونی شامل آکنه قرمز و آکنه سیستیک میشوند.
- آکنه غیرعفونی:
آکنه غیرعفونی بیشتر به علت انسداد منافذ چربی پوست و تراکم سلولهای پوستی رخ میدهد.
در این نوع آکنه، تشکیل جوشها شامل لکههای سفید و سیاه باز است، که لکههای سفید به عنوان آکنه سفید و لکههای سیاه باز به عنوان آکنه سیاه شناخته میشوند.
آکنههای سفید (Comedones) از انسداد منافذ چربی پوست و تراکم سلولهای پوستی بازویی شکل میگیرند.
آکنههای سیاه (Blackheads) نیز از انسداد منافذ چربی پوست و تراکم سلولهای پوستی بسته شکل میگیرند، اما به علت تماس با هوا و اکسیداسیون چربی پوست، رنگ سیاه میشوند.
در هر دو دسته آکنه عفونی و غیرعفونی، میکروبها مانند باکتریها میتوانند نقشی در التهاب و تشدید آکنه داشته باشند. علاوه بر آن، تعامل بین هورمونها، تولید چربی پوست، التهاب و عفونت باکتریها در تشکیل هر دو نوع آکنه نقش دارد.
عوامل تشدید کننده آکنه و جوش صورت
تاکید میکنیم که عوامل تشدید کننده آکنه ممکن است در هر فردی متفاوت باشد و بسته به ویژگیهای فردی و شرایط زندگی متغیر باشد. اما در کل، عوامل زیر میتوانند به تشدید آکنه کمک کنند:
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی، به ویژه در دوران نوجوانی، بارداری یا دوران قاعدگی، میتواند به تشدید آکنه منجر شود. نسبت بالای هورمون تستوسترون (مردانه) و استروژن (زنانه) میتواند تولید بیش از حد چربی پوست را افزایش دهد.
- تماس با چربیها و آلودگی هوا: تماس مداوم با چربیها، آلودگی هوا و مواد شیمیایی میتواند منافذ چربی پوست را انسداد کند و آکنه را تشدید کند.
- استفاده از محصولات آرایشی ناسالم: استفاده از محصولات آرایشی حاوی روغنهای سنتتیک، صابونهای قوی، فراوردههای نفتی و مواد شیمیایی مضر میتواند پوست را تحریک کند و آکنه را تشدید کند.
- استرس: تنش روحی و استرس میتواند عملکرد هورمونی را تحت تأثیر قرار داده و تشدید آکنه را تسریع کند.
- خراشیدگی و فشار زیاد بر روی پوست: خراشیدگی پوست بر اثر خارج شدن غیرمتعارف آکنهها و فشار زیاد بر روی پوست میتواند التهاب را افزایش داده و آکنهها را تشدید کند.
- عدم تمیزی پوست: عدم تمیزی مناسب پوست میتواند پوست را از آلودگیها، مواد چرب و سایر آلودگیها پاک نکند و آکنه را تشدید کند.
علائم و نشانههای بروز آکنه و جوش صورت
علائم و نشانههای بروز آکنه و جوش صورت ممکن است متنوع باشد و بسته به نوع آکنه و شدت آن، ممکن است تفاوتهایی داشته باشد. اما در کل، شرح زیر برای علائم و نشانههای این مشکل معمولاً صحیح است:
- جوشها: جوشها به عنوان علامت اصلی آکنه شناخته میشوند. آنها به صورت ضایعههای بافی کوچک، قرمز یا سفید روی پوست ظاهر میشوند. در صورت ترکیدگی، ممکن است ترشحات تشکیل شده در آنها بروی پوست یا درون منافذ چربی پوست قابل مشاهده باشد.
- قرمزی و التهاب: آکنهها و جوشهای قرمز و دردناک ممکن است به علت التهاب پوستی باشند. این التهاب را میتوان در ناحیه اطراف جوشها هم دید که ممکن است به صورت قرمزی، تورم و حساسیت دیده شود.
- لکهها: در آکنههای غیر عفونی، لکههای سفید یا سیاه میتوان در نقاط تخمیر چربی پوست مشاهده کرد. لکههای سفید به عنوان آکنه سفید معروف هستند و لکههای سیاه که به آکنه سیاه معروف هستند، به دلیل اکسیداسیون چربی پوست تشکیل میشوند.
- متورم شدن پوست: در صورت داشتن آکنههای عفونی، پوست ممکن است به صورت متورم و تورم شده دیده شود. این مشکل معمولاً با دردناک بودن جوشها همراه است.
- احساس درد و حساسیت: در بعضی موارد، آکنه و جوشهای صورت ممکن است درد و حساسیت را به همراه داشته باشند. این حساسیت ممکن است با لمس کردن پوست یا به دلیل التهاب و آسیب به ناحیه پوستی مرتبط باشد.
آیا آکنه با جوش صورت تفاوت دارد؟
بله، آکنه و جوش صورت دو مفهوم مرتبط با یکدیگر هستند، اما تفاوتی نیز بین آنها وجود دارد.
آکنه به طور کلی مشکلات پوستی را توصیف میکند که در نتیجه ترکیدن منافذ چربی پوست و التهابهای آنها به وجود میآید. آکنه ممکن است در مناطق مختلف بدن از جمله صورت، گردن، پشت، سینه و شانهها ظاهر شود. انواع مختلف آکنه شامل آکنه سفید، آکنه سیاه، آکنه التهابی و آکنه نیکلسن وجود دارند.
جوش صورت به عنوان یک نوع خاص از آکنه شناخته میشود. جوش صورت یا خالهای سفید (Comedones) در نتیجه انسداد منافذ چربی پوست در ناحیه صورت شکل میگیرند. خالهای سفید به صورت کومدونهای بسته و جامد ظاهر میشوند و قابل مشاهده هستند ولی اغلب التهابی نیستند. اما اگر به خارج آنها اکسیژن دسترسی پیدا کند، تیره میشوند و به خالهای سیاه (Blackheads) تبدیل میشوند.
به عنوان خلاصه، جوش صورت را میتوان بعنوان یک نوع خاص از آکنه در ناحیه صورت توصیف کرد، در حالی که آکنه به شکل کلی مشکلات پوستی ایجاد شده از ترکیدن منافذ چربی پوست و التهاب آنها را شامل میشود.
روشهای تشخیص و شناسایی آکنه و جوش صورت
برای تشخیص و شناسایی آکنه و جوش صورت، معمولاً به شرح زیر عمل میشود:
- بررسی بصری: پزشک یا متخصص پوست ابتدا با مطالعه و بررسی بصری پوست صورت شما، ناحیههای مشکل دار را مشاهده خواهد کرد. آکنهها، جوشها، بخیهها و التهابهای مرتبط با آنها قابل رؤیت خواهد بود.
- استفاده از دستگاه لوپ: پزشک ممکن است از یک دستگاه لوپ استفاده کند تا پوست را با بزرگنمایی بیشتر مشاهده کند و به نزدیکی و جزئیات بیشتری بپردازد. این ممکن است در شناسایی جزئیات مورد نیاز مانند انسدادهای منافذ چربی، التهابات و لکهها کمک کند.
- سوابق پزشکی و مصاحبه: پزشک ممکن است از شما در مورد علائم و نشانهها، سابقه جوشها و آکنه، عوامل تحریککننده، رژیم غذایی و عوامل استرس آور دیگر پرسشهایی بکند. این اطلاعات به پزشک کمک میکنند تا تشخیص درستتری برای مشکل و درمان مناسب برای شما برنامهریزی کند.
- آزمایشگاهی: در برخی موارد تشخیصی، پزشک ممکن است نمونهبرداری از پوست صورت شما انجام دهد تا آزمایش و بررسی کند. این شامل جمعآوری نمونه از ترشحات پوست و آنالیز آنها توسط آزمایشگاه میشود و میتواند کمک کننده در تشخیص نوع آکنه و میزان عفونت باشد.
عوارض آکنه و جوش صورت
آکنه و جوش صورت ممکن است عوارض و مشکلات متعددی را به همراه داشته باشند. در ادامه، عوارض رایج آکنه و جوش صورت را شرح میدهیم:
- لکههای پوستی: آکنه و جوش صورت ممکن است باعث ایجاد لکههای پوستی شود که میتوانند در نقاطی که آکنه قبلاً وجود داشته است، باقی بمانند. این لکهها معمولاً تیرهتر یا قرمز و به طور عمده در ناحیههایی که پوست آسیب دیده است، قابل مشاهده هستند.
- جوشهای دردناک: جوشهای آکنه التهابی میتوانند دردناک باشند و آزار قابل توجهی برای فرد را ایجاد کنند. این جوشها ممکن است قرمز و آبکی باشند و در برخی موارد همراه با تورم و خارش باشند.
- عفونت: در صورت عدم مراقبت و درمان مناسب، آکنه و جوش صورت میتوانند باعث عفونت پوستی شوند. این ممکن است باعث ایجاد التهابات شدیدتر، تورم، قرمزی و گاهی هم خارش در ناحیه اطراف آکنه و جوش صورت باشد.
- جوشهای ظاهری و خروج روزانه: آکنه و جوش صورت میتوانند جوشها و ضایعات پوستی قابل رؤیتی را به وجود آورند. این موارد میتوانند باعث کاهش اعتماد به نفس و اضطراب در فرد شوند.
- اثرات روحی و اجتماعی: برخی افراد ممکن است از ظاهر آکنه و جوش صورت خود ناراحت شوند و این موضوع میتواند بر روحیه و روابط اجتماعی آنها تأثیر بگذارد. افزایش استرس و کاهش اعتماد به نفس نیز میتواند به علت آکنهها و جوشها رخ دهد.
اگر برای شما آکنه و جوش صورت مشکل ساز شده است، بهتر است با پزشک معالج مشورت کنید تا بهترین راهکارها و درمانهای مناسب را برای کنترل و بهبود وضعیت پوستتان دریافت کنید.
روشهای درمان دارویی آکنه و جوش صورت
روشهای درمان دارویی آکنه میتوانند بسته به شدت و نوع آکنه، تاریخچه پزشکی فرد و سایر عوامل متغیر، متنوع باشند. در زیر، چند روش درمانی دارویی رایج برای کنترل آکنه را شرح میدهم:
- کرمها و ژلها ضد آکنه: از قرصها و کرمها و ژلهای ضد آکنه مانند بنزوئیل پراکسید، اسید سالیسیلیک، رتینوئیدها (مانند ترتینوئین) و آزلاا و از استراتژیهای ضد التهابی و ضد باکتریایی برای کاهش التهاب و کنترل آکنهها استفاده میشود.
- آنتیبیوتیکها: برخی آنتیبیوتیکها مانند تتراسیکلینها، داکسیسایکلین یا اریترومایسین میتوانند در درمان آکنه که با عفونت باکتریایی همراه استفاده شوند.
- اسید آزلئیک و اسید آلفا-هیدروکسی: این دسته از اسیدها معمولاً در فرم ژلها، لوسیونها یا کرمها موجود هستند و به منظور پاکسازی منافذ چربی، کنترل ترشح چربی، تسریع فرآیند تجدید سلولی و کاهش قرمزی و التهاب استفاده میشوند.
- ویتامین A: برخی از مشتقهای مصنوعی ویتامین A (مانند آکتین) میتوانند در بهبود آکنه و بهبود بافت پوست کارآمد باشند.
- داروهای سیستمیک: برخی موارد شدید آکنه ممکن است نیاز به درمان سیستمیک داشته باشند. پزشک معالج ممکن است داروهایی مانند آیزوترتینوئین (Accutane) را تجویز کند که بر روی ترشح چربی پوست، التهابات و آکنهها تأثیر میگذارد.
مهم است که درمان آکنه را تحت نظر پزشک معالج و با توصیههای او انجام دهید. هر فرد و هر نوع پوست ممکن است به یک رژیم درمانی خاص نیاز داشته باشد و استفاده از داروها و محصولات باید با دقت و در راستای توصیه پزشک صورت بگیرد.
روشهای درمان طبیعی آکنه و جوش صورت
روشهای درمان طبیعی آکنه و جوش صورت ممکن است به عنوان مکمل یا جایگزین درمان دارویی استفاده شوند. در زیر، تعدادی از روشهای درمانی طبیعی برای کنترل آکنه و جوش صورت را شرح میدهم:
- تمیزی منظم پوست: رعایت تمیزی منظم پوست صورت به ویژه شستشوی روزانه صورت با یک محصول ملایم و مناسب میتواند به کاهش آکنه و جوشها کمک کند. استفاده از محصولات طبیعی مانند صابون نارگیل، عصاره آلوئهورا و مقرون به صرفهترین کلرید دیکلوهزیدرین درمانی است که میتواند آکنه را کم کند.
- استفاده از روغنهای ضد باکتریال: برخی روغنهای ضد باکتریال مانند روغن چای درختی (Tea Tree Oil) میتوانند در کنترل باکتریها و التهاب آکنه مؤثر باشند. قبل از استفاده، روغن را با یک براش پنبهای روی مناطق مورد نیاز پوست پاک کنید.
- رژیم غذایی سالم: تغذیه مناسب با تمرکز بر میوهها و سبزیجات، محدود کردن مصرف غذاهای چرب و شیرینیهای پر قند میتواند به بهبود وضعیت پوست کمک کند. همچنین میتوانید از مواد غذایی مفید برای پوست مانند چای سبز، آووکادو، نارگیل و گریپ فروت نیز استفاده کنید.
- ماسکهای طبیعی: استفاده از ماسکهای طبیعی مانند ماسک گلاب و آلوئهورا، ماسک عسل و دارچین، ماسک آرد جو و عصاره لیمو میتواند به تقویت و آرامش پوست کمک کند و التهاب را کاهش دهد.
- کنترل استرس: استرس میتواند به فعال شدن غدد چربی پوست و افزایش ترشح چربی منجر شود که باعث ظاهر آکنه و جوش میشود. تمرینات روزمره مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق میتوانند در کاهش استرس و بهبود وضعیت پوست کمک کنند.
خواص گیاهان دارویی برای درمان برای درمان آکنه و جوش صورت
برخی گیاهان دارویی میتوانند خواص درمانی برای کنترل آکنه و جوش صورت داشته باشند. این گیاهان به عنوان مکمل یا جایگزین درمان دارویی مورد استفاده قرار میگیرند. در زیر، چند گیاه دارویی که ممکن است در درمان آکنه و جوش صورت مؤثر باشند، آمده است:
- نعناع: نعناع خنثیکننده طبیعی التهاب است و میتواند به کاهش قرمزی و التهاب مرتبط با آکنه کمک کند. میتوانید عصاره نعناع را به روی پوست آکنهدار اعمال کنید یا از محصولات حاوی عصاره نعناع استفاده کنید.
- چای سبز: چای سبز دارای خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی است که میتواند به کنترل آکنه کمک کند. میتوانید از چای سبز خنک شده به عنوان تونر بر روی پوست استفاده کنید یا محصولات پوستی حاوی عصاره چای سبز را استفاده کنید.
- آلوئهورا: عصاره آلوئهورا خواص ضد التهابی و آرامشبخش دارد و میتواند به کاهش قرمزی و التهاب مرتبط با آکنه کمک کند. میتوانید عصاره آلوئهورا را مستقیماً بر روی پوست آکنهدار اعمال کنید یا محصولات پوستی حاوی آلوئهورا را استفاده کنید.
- رزماری: رزماری دارای خواص ضد باکتری و ضد التهابی است و میتواند به درمان آکنه کمک کند. میتوانید عصاره رزماری را در آب مخلوط کرده و به عنوان تونر بر روی پوست استفاده کنید یا از محصولات پوستی حاوی رزماری استفاده کنید.
- آووکادو: عصاره آووکادو دارای خواص نرمکننده و آرامشبخش برای پوست است و میتواند به کنترل ترشح چربی و بهبود وضعیت آکنه کمک کند. میتوانید پوره آووکادو را به صورت ماسک بر روی پوست استفاده کنید.
عوارض جانبی و خطرناک آکنه و جوش صورت
آکنه و جوش صورت ممکن است عوارض جانبی و خطرناکی داشته باشند که در زیر شرح داده میشوند:
- جوشهای التهابی عمیق: در برخی موارد، جوشها میتوانند عمیقتر شده و به صورت التهابی درآیند. این شرایط میتوانند عارضههای دردناکی ایجاد کنند، احتمال استخراج و خروج مواد ترشحی را کاهش دهند و زمان بهبودی را طولانیتر کنند.
- جوشهای آکنهای کیستیک: جوشهای کیستیک قسمتی از پوست را به صورت یک توده بزرگتر از جوش متوسط احاطه میکنند. این نوع جوشها میتوانند درد و تورم شدیدی به همراه داشته باشند و اگر به درستی درمان نشوند، میتوانند زمانترمیم پوست را به طور قابل توجهی افزایش دهند و علائم نامطلوب دائمی را به جا بگذارند.
- لکهها و جوشهای پس از بازگشت: در برخی موارد، پس از ترکیب کردن یا بیماری آکنه، ممکن است لکههای قهوهای یا برجستگیهای پوستی باقی بمانند که به عنوان جوشها و لکههای پس از بازگشت شناخته میشوند. این نوع لکهها ممکن است به مدت طولانی پابرجا بمانند و در برخی موارد، نیاز به درمان تخصصی داشته باشند.
- علائم روانشناختی: آکنه و جوش صورت میتوانند تأثیرات روانی و روحی نامطلوبی نیز داشته باشند. افراد ممکن است از دلسردی، خجالت، کاهش اعتماد به نفس و اضطراب درباره ظاهر خود رنج ببرند.
روشهای درمان آکنه در کودکان
درمان آکنه در کودکان به دلایل متعددی مانند تغییرات هورمونی در دوران بلوغ، عوامل ژنتیکی، استفاده از محصولات پوستی نامناسب و تماس با چربی و آلودگی پوست مرتبط است. در زیر، روشهای درمانی برای آکنه در کودکان شرح داده شده است:
- رعایت بهداشت پوستی: کودکان باید رژیم بهداشتی پوست منظمی داشته باشند. شستشوی منظم صورت با آب و ملایمت بسیار مهم است. در هنگام شستشو، از محصولات تمیز کننده پوست آراسته شده استفاده کنید و پوست را بیشتر از حد لازم نپاک کنید.
- استفاده از محصولات ملایم: استفاده از محصولات برای پوست کودکان، شامل صابون و محصولات تمیز کننده ملایم و بدون عطر میباشد. بهتر است از محصولات با عناصر ضد التهابی و ضدباکتریایی طبیعی استفاده کنید.
- جلوگیری از فشار و خراشیدن: کودکان باید آموزش ببینند که فشار و خراشیدن جوشها و آکنهها میتواند به تشدید آنها و ایجاد عفونت بیشتر منجر شود. به آنها یادآوری کنید که دستهایشان را از صورت دور نگه دارند.
- انتخاب محصولات ضد آکنه: برخی محصولات پوستی، مانند کرمها و ژلهای ضد آکنه کودکانه، میتوانند به کاهش آکنه و جوشها کمک کنند. اما قبل از استفاده از این محصولات، بهتر است با پزشک متخصص پوست مشورت کنید.
- مراجعه به پزشک متخصص پوست: در صورتی که چگونگی درمان آکنه کودک شما مشکلزاست و با روشهای معمول بهبود نیابد، بهتر است با پزشک متخصص پوست مشورت کنید. پزشک میتواند تشخیص دقیقتری از نوع آکنه بدهد و درمان مناسب و دارویی را تجویز کند.
مهم است که درمان آکنه کودکان همیشه با توجه به حالت و ویژگیهای پوست هر کودک برگزار شود و همراهی یک پزشک متخصص پوست در این فرآیند اهمیت دارد.
آکنه و جوش صورت بیشتر در کدام گروه سنی رخ میدهد؟
آکنه و جوش صورت بهطور عمومی در دوران بلوغ (دوره نوجوانی) بیشتر رخ میدهد. این دوران در دختران عموماً بین سن 10 تا 18 سال و در پسران بین سن 12 تا 20 سال آغاز میشود. این به خاطر تغییرات هورمونی بدن در این دوران است که موجب افزایش تولید چربی در پوست میشود و باعث توسعه آکنه و جوش میشود.
با این حال، آکنه و جوش صورت میتواند در سایر گروههای سنی نیز رخ دهد. برخی از بزرگسالان همچنین ممکن است با مشکل آکنه و جوش صورت مواجه شوند، بهویژه زنان در دوران پیش از پریود (PMS) یا در دوران استرس و تغییرات هورمونی مانند بارداری یا یائسگی.
در ضمن، آکنه و جوش صورت در برخی افراد ناشی از عوامل مکانیکی میتواند رخ دهد، مانند فشار مکرر روی پوست، استفاده از محصولات غیر مناسب، آلودگی هوا و تماس با آلودگیها.
بنابراین، در کل، آکنه و جوش صورت در دوران بلوغ شایعتر است، اما ممکن است در هر گروه سنی دیگری هم رخ دهد.
احتمال بروز آکنه و جوش صورت در مردان بیشتر است یا زنان؟
بهطور کلی، آکنه و جوش صورت در دوران بلوغ در مردان و زنان برابر شیوع است. با این حال، در برخی مطالعات و مشاهدات، مشخص شده است که آکنه شدیدتر و درمانناپذیرتر در مردان رخ میدهد. علت این اختلاف شیوع در زمینه آکنه در مردان هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما تأثیر هورمونها و افزایش سطح تستوسترون در بدن مردان احتمالاً نقشی در آن دارد.
یکی از علل این اختلاف میتواند ترد و ضخیمتر بودن پوست مردان باشد. پوست مردان عموماً چربتر و چگالتر است و بدلیل عوامل ژنتیکی و تمایل به داشتن موی بیشتر در صورت، آکنه و جوشها در این نواحی بیشتر بروز میکنند.
همچنین، عوامل موضعی نیز میتوانند در بروز آکنه در مردان تأثیرگذار باشند. برخی مردان به دلیل استفاده از محصولات حلاقت، مواد آرایشی، ژل و مواد شوینده با اجزای ضدعفونی کننده، ممکن است حساسیت داشته باشند و آکنه را تحریک کنند.
به طور کلی، با توجه به عوامل فیزیولوژیک، ژنتیکی و موضعی، آکنه در مردان به نسبت زنان ممکن است شدیدتر و پایدارتر باشد. اما همچنان باید توجه کرد که هر فردی میتواند به هر سن و جنسیتی مبتلا به آکنه شود و درمانهای متنوع وجود دارد که میتواند به کنترل آکنه و جوشها در هر جنسیت کمک کند.
روشهای مناسب برای جلوگیری از بروز آکنه و جوش صورت
برای جلوگیری از بروز آکنه، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- رعایت بهداشت پوستی: روزانه صورت خود را با آب ولرم و یک محصول تمیز کننده پوست مناسب بشوید. اما مهم است که پوست خود را بیش از حد نپاک کنید، زیرا این میتواند باعث تحریک پوست و افزایش تولید چربی شود.
- استفاده از محصولات ضد آکنه: استفاده از محصولات ضد آکنه میتواند به کاهش تولید چربی پوست، تمیز کردن منافذ باز پوست و کنترل آکنه کمک کند. این محصولات شامل کرمها، ژلها، لوسیونها، صابونها و تونرهای ضد آکنه هستند. بهتر است از محصولات با عناصر ضد التهابی و ضد باکتری طبیعی مانند عصاره آلوئه ورا، عصاره درخت چای و اسید سالیسیلیک استفاده کنید.
- جلوگیری از فشار و خراشیدن: تماس و خراشیدن جوشها و آکنهها میتواند باعث تشدید آنها و ایجاد عفونت بیشتر شود. بهترین راه حل این است که دستهای خود را از صورت دور نگه دارید و تلاش کنید جوشها را بهتنهایی بگذارید تا خودبخود خوابیده یا دفع شوند.
- استفاده از محصولات ضد آفتاب: استفاده از محصولات حاوی فیلترهای ضد آفتاب با SPF مناسب میتواند پوست را محافظت کرده و جلوی آسیبهای ناشی از اشعه UV را بگیرد. این محصولات کمک میکنند تا علائم تحریک پوست و التهاب کاهش یابد.
روش های پیشگیری از آکنه
- رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی سالم و متنوع با کاهش مصرف غذاهای چربی بالا، شیرینیهای قندی و مواد غذایی پراشباج برای حفظ سلامتی پوست بسیار مهم است. مصرف میوهها، سبزیجات، غلات کامل و آب بیشتر به پوست کمک میکند.
- کاهش استرس: استرس میتواند سطح هورمونی در بدن را تغییر داده و بروز آکنه را تسریع کند. تمرینات مثل مدیتیشن، یوگا، ورزش و تجربه روشهای مدیریت استرس مانند رلکساسیون و تنفس عمیق میتواند کمک کننده باشد.
- مراقبت از مواد آرایشی: استفاده از مواد آرایشی غیر مناسب میتواند منافذ پوست را مسدود کند و باعث تحریک و تشدید آکنه شود. انتخاب محصولات آرایشی و ضد آکنه مناسب و تمیز کردن صورت به درستی قبل و بعد از استفاده از آرایش مهم است.
به کلی، مراقبت و بهداشت مناسب پوست، استفاده از محصولات ضد آکنه، اجتناب از خراشیدن و فشار دادن پوست، رعایت تغذیه سالم و کاهش استرس میتواند در جلوگیری از بروز آکنه مؤثر باشد.
تغییرات در رژیم غذایی و سبک زندگی برای پیشگیری از بروز آکنه و جوش صورت
- تغذیه سالم: مصرف یک رژیم غذایی سالم با تاکید بر میوهها، سبزیجات، محصولات کاملکنندهٔ غلات و غذاهای پرپروتئین مانند ماهی، گوشت سفید و حبوبات میتواند به پیشگیری از آکنه کمک کند. همچنین، مصرف مواد غذایی با فراوانی چربی اشباع شده، شکولات و فست فودهای چرب باید محدود شود.
- آب کافی: مصرف آب به میزان کافی برای حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی مهم است. همچنین، آب کمک میکند تا سموم بدن بیرون رفته و پوست تمیز شود.
- مراقبت از پوست: شستشوی منظم و دلیلی با محصولات مناسب پوست، استفاده از مرطوب کنندههای مناسب برای نرمتر شدن پوست و استفاده از محصولات ضدآکنه میتواند به بهبود و پیشگیری از آکنه کمک کند.
- مدیریت استرس: استرس میتواند فعالیت غدد چربی را تحریک کند و به بروز آکنه و جوش همراه باشد. بنابراین، مدیریت استرس از طریق تمرینات روزانه مانند یوگا، مدیتیشن، مطالعه و رفتن به سرراهیهای طبیعت میتواند مفید باشد.
- خواب به میزان کافی: کمبود خواب میتواند بر تولید هورمونهای استرسی و افزایش التهابات در بدن تأثیر بگذارد. به همین خاطر، خواب به میزان کافی، حدود 7 تا 8 ساعت در شب میتواند به بهبود وضعیت پوست کمک کند.
- عدم لمس و فشار دادن پوست: لمس و فشار دادن نوکلهها و جوشها ممکن است باعث تحریک پوست شده و بروز التهابات بیشتری را به همراه داشته باشد. بنابراین، تماس با دستها و فشار به پوست را به حداقل برسانید.
- استفاده از کرم ضد آفتاب مناسب: آفتاب و تعرض طولانی به نور خورشید میتواند به تحریک غدد چربی و تشدید آکنه منجر شود. استفاده از کرم ضد آفتاب با حداقل فاکتور حفاظتی SPF 30 و محدود نگهداشتن تعرض به آفتاب از ساعات 10 صبح تا 4 عصر مهم است.
انواع ماسکهای صورت برای درمان آکنه و جوش صورت
ماسکهای صورت میتوانند به طور مؤثری به درمان آکنه و جوش صورت کمک کنند. در زیر، تعدادی از انواع ماسکهای صورت را برای درمان آکنه و جوش صورت شرح میدهم:
- ماسک آرگیل: آرگیل یا خاک رس، خاصیت جذب چربی را داراست و به عنوان یک ماسک جاذب چربی مؤثر است. کافیست آرگیل را با آب یا آبگلدریا مخلوط کرده و بر روی صورت پخش کنید. صبر کنید تا خشک شود و سپس آب گرم برای شستشو را برروی صورت استفاده کنید.
- ماسک عسل و نارنگی: عسل خاصیت ضد باکتریایی و ضد التهابی دارد، در حالی که نارنگی حاوی ویتامین C است که به تقویت سیستم ایمنی پوست کمک میکند. مخلوطی از عسل تازه و آب لیمو را بر روی پوست خود ماساژ دهید و حدود 15-20 دقیقه بگذارید تا خشک شود. سپس با آب گرم صورت خود را بشویید.
- ماسک گیاهی آلوئه ورا: آلوئه ورا خواص ضد التهابی، آرامبخش و التیام بخش دارد. گوشت داخل برگهای آلوئه ورا را استخراج کنید و به صورت مستقیم روی پوست خود بمالید. حدود 20 دقیقه بگذارید و سپس با آب گرم شستشو دهید.
- ماسک گل آزادی: گل آزادی دارای خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی است. میتوانید یک قاشق غذاخوری گل آزادی خشک را با آب جوش مخلوط کرده و ماسکی بر پوست خود بمالید. بعد از 20 دقیقه، پوست خود را بشویید.
- ماک گل مغربی (Rhassoul): گل مغربی یا رسول دارای خاصیت جذب چربی و تمیزکردن عمقی پوست است. ماسکی از گل مغربی با آب گرم آماده کرده و روی پوست خود بمالید. بعد از خشک شدن، با آب گرم صورت خود را بشویید.
برای درمان آکنه و جوش صورت چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
وضعیت شدید آکنه: اگر آکنه شما شدید است و مشکلات جدی ایجاد میکند مانند التهابات شدید، سایز بزرگ نوکلهها، وجود سیستمیک (تحت تأثیر کل بدن)، لطمهها یا اثرات آمینه، بهتر است یک پوستپزشک متخصص را مشاوره کنید.
مقاومت درمانی: در صورتی که از روشهای درمانی مختلف استفاده کردهاید و آکنه مقاوم به درمان است و بهبودی ندارد، نیاز به ارزیابی و نظر پزشک میباشد.
آکنه عود کننده: اگر پس از درمان موفق آکنه، بازگشت ناخواسته آکنه رخ داده و علائم جدیدی ظاهر میشود، بهتر است توصیه پزشک را بگیرید.
عوارض جانبی: اگر بعد از استفاده از محصولات درمانی ناخواسته عوارض جانبی دیده میشود، مانند تحریک شدید پوست، خشکی یا سوزش، تورم شدید و غیره، باید به پزشک مراجعه شود.
تمایل به استفاده از داروهای قوی: در صورتی که تمایل به استفاده از داروهای قوی مثل آیزوترتینوئین (Accutane) دارید، نیاز است پزشک متخصص را مشاوره کنید زیرا این داروها نیاز به نظارت و تجویز پزشک دارند.
پرسشهای متداول در مورد آکنه و جوش صورت که مفید هستند!
آکنه و جوش صورت چیست؟
آکنه و جوش صورت یک بیماری پوستی است که با تشکیل جوشها، نوکلهها، التهابات و آفتهای آکنهای روی صورت همراه است.
چه عواملی به بروز آکنه و جوش صورت مؤثر هستند؟
عواملی مانند افزایش تولید چربی پوست، ترشح زیاد غدد چربی، تورم باکتریها در منافذ چربی و تحریککنندههای دیگر مثل هورمونها و عوامل ژنتیکی میتوانند به ظهور آکنه و جوش صورت منجر شوند.
آیا فقط نوجوانان مبتلا به آکنه میشوند یا افراد بالغ هم میتوانند آکنه داشته باشند؟
آکنه معمولاً در دوران نوجوانی شروع میشود، اما میتواند در افراد بالغ هم ادامه یابد یا بازگشت کند، به ویژه به دنبال تحریکهای خاص مثل استرس، تغییرات هورمونی یا استفاده از محصولات غیر مناسب.
آیا مصرف غذاهای چرب و شیرین بر ظاهر آکنه و جوش صورت تأثیر دارد؟
مصرف غذاهای چرب و شیرین تأثیر مستقیمی بر ظاهر آکنه و جوش صورت ندارد. اما برخی مطالعات نشان میدهد که مصرف چندین مواد خاص مانند شکلات، نمک، نوشیدنیهای شیرین و مکملهای پروتئینی ممکن است بر برخی افراد تأثیرگذار باشد.
آیا استفاده از آرایش، اسکراب یا کرم ضد آکنه میتواند منجر به تشدید آکنه شود؟
استفاده از آرایش یا محصولات زیبایی مناسب و با کیفیت با توجه به نوع پوست و ترجیحات شخصی معمولاً به مشکل آکنه و جوش صورت کمک میکند. اما استفاده نامناسب، استفاده از محصولات سنگین یا غلط و یا عدم تمیزی ابزارها ممکن است آکنه را تشدید کند.
چه روشهای درمانی برای کنترل آکنه و جوش صورت وجود دارد؟
روشهای درمانی شامل استفاده از محصولات مراقبت از پوست، مصرف داروها و مکملها، تجویز درمانهای موضعی و سیستمیک، لیزر و روشهای آرایشی میشود. انتخاب روش درمانی به عواملی مانند شدت آکنه، نوع پوست و واکنش افراد به درمان بستگی دارد.
آیا فشار دادن جوشها و تمسک آکنهها باعث بهبود میشود؟
فشار دادن جوشها و تمسک آکنهها میتواند به جای بهبود، عارضه را تشدید کند و عفونتهای بیشتری ایجاد کند. بهتر است جلوی خودماندگی درمانی را بگیریم و به جای آن، روشهای درمانی صحیح و مشاورهشده را دنبال کنیم.
آیا عوارض جانبی مشابه خشکی پوست و تحریک آن درمانهای ضد آکنه رایج است؟
بله، برخی از درمانهای ضد آکنه میتوانند عوارض جانبی مثل خشکی پوست، تحریک، قرمزی و حساسیت پوستی را ایجاد کنند. اما این عوارض جانبی معمولاً گذرا و قابل مدیریت هستند و با رعایت دستورات استفاده و مشاوره پزشک کاهش مییابند.